Maki Bitki Örtüsünü Oluşturan Türler Nelerdir

Maki, Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde yaygın olan, ortalama 1-2 metre boyunda küçük ağaç ve çalılardan oluşan bitki örtüsüdür. Bu tür bitki örtüsünün bulunduğu alanlara “makilik” denir. Makilikler, geçmişte orman olan ancak yangın veya insan faaliyetleri sonucu tahrip edilen bölgelerde oluşur. Bu bitkiler, ormanların kendini yenilemesini engelleyebilir.

Maki Bitki Örtüsünü Oluşturan Türler

Maki bitki örtüsü, öncelikle Akdeniz bölgesinde bulunan, yoğun, yaprak dökmeyen bir çalılık türüdür. Bölgeye özgü sıcak ve kurak yazlara ve ılık ve yağışlı kışlara uyum sağlayan çeşitli bitki türlerinden oluşur. Maki bitki örtüsünü oluşturan önemli türler şunları içerir: Akdeniz defnesi, Kermes meşesi, Yabani zeytin, Sakız ağacı, Yeşil zeytin ağacı, Fenike ardıç, Ağaç fundalığı, Lavantalar, Biberiye, Dağ Kekiği, Zakkum, Laden, katran ardıcı, keçiboynuzu, böğürtlen, sandal ağacı, menengiç, mersin (bitki), Dağ çileği, pırnal meşesi .

Türkiye’de Maki Bitki Örtüsü

Türkiye’de maki bitki örtüsü en çok Akdeniz ve Ege kıyılarında, özellikle Güney Ege’de yaygındır. Marmara ve Karadeniz kıyılarında ise daha seyrek görülür. Dünyanın başka bölgelerinde de benzer bitki örtüleri bulunur, ancak farklı isimlerle anılırlar.

Akdeniz iklim bölgesinden uzaklaştıkça maki türleri azalır ve bitkilerin yetiştiği yükseklik de düşer. Akdeniz’de 18-20 tür, Ege’de 13-14 tür, Karadeniz’de ise 4-5 tür maki bulunur. Maki bitkilerinin yükseklik sınırı Akdeniz’de 800-900 metre, Ege’de 500-600 metre, Marmara’da 300-400 metre ve Karadeniz’de 150-200 metre civarındadır.

Bu türler makilerin karakteristik yoğun ve aromatik bitki örtüsüne katkıda bulunarak çeşitli yabani hayvanlar için zengin bir yaşam alanı sağlar.

Maki bitki örtüsünde bulunan bu bitkiler hakkında kısa bilgiler aşağıda verilmiştir:

1. Akdeniz Defnesi (Laurus nobilis): Anavatanı Akdeniz olan bu ağaç, aromatik yapraklarıyla bilinir ve mutfaklarda baharat olarak kullanılır. Yaprakları defne yaprağı olarak bilinir ve yemeklere tat verir.
2. Kermes Meşesi (Quercus coccifera): Bu çalı formundaki meşe türü, Akdeniz iklimine özgüdür. Dikenli yaprakları ve sert odunu ile bilinir. Kabuklarında kermes böceği yaşar ve bu böcekten kırmızı boya elde edilir.
3. Yabani Zeytin (Olea europaea var. sylvestris): Küçük meyveleri olan bu ağaç, zeytin ağacının yabani formudur. Genellikle zeytin ağaçlarının aşılanmasında kullanılır.
4. Sakız Ağacı (Pistacia lentiscus): Akdeniz’e özgü bu çalı, reçinesiyle ünlüdür. Sakız olarak bilinen bu reçine, özellikle Yunanistan’ın Sakız Adası’nda ticari olarak üretilir.
5. Yeşil Zeytin Ağacı (Olea europaea): Zeytin meyvesi ve zeytinyağı üretiminde kullanılır. Akdeniz bölgesinde yaygın olarak yetiştirilir.
6. Fenike Ardıcı (Juniperus phoenicea): Kızılmsı kahverengi kozalakları ve küçük, iğne yaprakları olan bir ardıç türüdür. Akdeniz iklimine uyum sağlamıştır.
7. Ağaç Fundalığı (Erica arborea): Akdeniz ikliminde yaygın olan bu bitki, çiçek açan fundalık türlerinden biridir. Odun kömürü yapımında kullanılır.
8. Lavantalar (Lavandula spp.): Mor çiçekleri ve hoş kokusuyla bilinir. Parfüm ve aromaterapide yaygın olarak kullanılır.
9. Biberiye (Rosmarinus officinalis): Aromatik yaprakları olan bu çalı, mutfakta ve tıbbi amaçlarla kullanılır. Et yemeklerine tat vermek için idealdir.
10. Dağ Kekiği (Thymus serpyllum): Yoğun aromasıyla bilinen bu bitki, mutfakta baharat olarak kullanılır. Aynı zamanda tıbbi özelliklere sahiptir.
11. Zakkum (Nerium oleander): Akdeniz bölgesinde yaygın olan bu süs bitkisi, pembe veya beyaz çiçekleriyle bilinir. Zehirli olduğu için dikkatle kullanılmalıdır.
12. Laden (Cistus spp.): Beyaz veya pembe çiçekleri olan bu çalı, Akdeniz maki bitki örtüsünün bir parçasıdır. Reçinesi kozmetik ve ilaç yapımında kullanılır.
13. Katran Ardıcı (Juniperus oxycedrus): Koyu renkli kozalakları ve aromatik odunuyla bilinen bu ardıç türü, katran üretiminde kullanılır.
14. Keçiboynuzu (Ceratonia siliqua): Bu ağaç, tatlı ve yenilebilir meyveleriyle bilinir. Meyveleri un, şekerleme ve hayvan yemi olarak kullanılır.
15. Böğürtlen (Rubus fruticosus): Dikenli dalları ve siyah meyveleriyle bilinir. Meyveleri tatlı olarak tüketilir ve reçel yapımında kullanılır.
16. Sandal Ağacı (Arbutus unedo): Kırmızı meyveleri olan bu çalı, süs bitkisi olarak yetiştirilir. Meyveleri yenilebilir, ancak tadı genellikle acıdır.
17. Menengiç (Pistacia terebinthus): Bu çalı, yenilebilir tohumları ve aromatik yapraklarıyla bilinir. Kahve yapımında kullanılır.
18. Mersin (Myrtus communis): Beyaz çiçekleri ve mavi-siyah meyveleri olan bu bitki, Akdeniz’e özgüdür. Meyveleri ve yaprakları baharat olarak kullanılır.
19. Dağ Çileği (Fragaria vesca): Küçük, tatlı meyveleri olan bu bitki, ormanlık alanlarda yetişir. Çileklerden biraz daha küçük meyveleri vardır.
20. Pırnal Meşesi (Quercus ilex): Akdeniz ikliminde yaygın olan bu meşe türü, sert ve koyu renkli yapraklara sahiptir. Odunu dayanıklıdır ve mobilya yapımında kullanılır.

Bu bitkiler, Akdeniz iklimine uyum sağlamış ve bu bölgenin ekosisteminde önemli rol oynayan türlerdir.